بررسی همه گیری شناختی اعتیاد در معتادان خودمعرف مراجعه کننده به مراکز ترک اعتیاد

مقدمه: شیوع بالای اعتیاد عوارض جسمی و روحی- روانی زیادی را به جامعه تحمیل می کند به طور ی که از نظر بهداشت، مصرف مواد مخدر تزریقی یکی از راه های اصلی انتقال ایدز در کشور ما است و از نظر اجتماعی بیشتر زندانیان کشور در رابطه با جرائم مرتبط با مواد مخدر مجرم شناخته شده اند. بنابراین، شناخت عوامل دموگرافی، اجتماعی و فرهنگی در گرایش به اعتیاد، پیشگیری و شناخت همه گیری آن اهمیت ویژه ای دارد. هدف: همه گیری شناختی اعتیاد در مراجعان خودمعرف به مراکز ترک اعتیاد شهرستان های بابل و ساری. مواد و روش ها: این مطالعه به صورت توصیفی- تحلیلی و روش مقطعی با نمونه 1034 نفر از معتادان خودمعرف مراکز ترک اعتیاد بابل وساری در سال های87-1382 به صورت سرشماری انجام شد. اطلاعات با فرم مدونی جمع آوری شد. این فرم جمع آوری اطلاعات از دو بخش شامل اطلاعات دموگرافی (سن، جنس، شغل، محل سکونت، تحصیلات و تاهل) و اطلاعات اختصاصی شامل سن شروع اعتیاد، علل گرایش، علل مراجعه جهت ترک، سابقه ترک، سابقه بیماری، هزینه مصرف، طول آخرین دوره مصرف، انواع مواد مصرفی و روش مصرف بود. در تجزیه و تحلیل آماری از آزمون کای دو برای تعیین رابطه بین متغیرها استفاده شد. نتایج: 6/96% معتادان مرد و 4/3% آنها زن بودند و میانگین سنی (انحراف معیار) معتادان خودمعرف (10±)33 سالگی بود. میانگین سن شروع اعتیاد (7±)21 سال بوده و بیشترین (8/41%) افراد در گروه سنی 29-20 سالگی قرار داشتند و کمترین فراوانی در گروه سنی 70 سالگی و بالاتر بوده است. حدود 75% آنها ساکن شهر و بیشتر (68%) افراد معتاد متاهل و 25% بیکار بودند و 2/40% آنها شغل آزاد داشتند. بالغ بر67% آنها از نظر تحصیلات زیر دیپلم بودند. تریاک بیشترین نوع ماده مصرفی در معتادان بود، به طوری که 74% تریاک به تنهایی یا در کنار سایر مواد اعتیادآور استفاده می کردند و بعد از تریاک، بیشترین (6/38%) ماده مصرفی کراک، بیشترین علت مراجعه معتادان به مراکز ترک، مشکلات اجتماعی (2/39%) و پس از آن مشکلات روانی ( 9/28%) بود. بیشترین روش استفاده از مواد از تدخین (9/73%) بوده است. حدود 72% معتادان سابقه ترک داشتند. شیوع مصرف تریاک (05/0=p)، شیره (04/0=p) و کراک (05/0=p) بطور معنی دار در مردان بیش از زنان و بیشترین روش ترک، استفاده از متادون (3/92%) بوده است. بیشترین (45%) علت گرایش معتادان خودمعرف به سمت مواد، دوست ناباب و پس از آن لذت جوئی (15%) بود. نتیجه گیری: تریاک و کراک شایع ترین ماده مصرفی بوده واکثریت مراجعان سابقه ترک پیشین داشتند که نشانگر اهمیت روش های پیشگیری دربرابر درمان است. با توجه به تنزل سن اعتیاد به دوره جوانی وشیوع بالای آن در افراد با تحصیلات پایین تر و بیکار، برنامه ریزی پیشگیری و تمرکز آموزش ها باید بر مقطع سنی جوان تر و افراد کم سواد و بیکار معطوف شود.